PISZTEK (de Pistek, Pischtek, Paula) Franciszek (1786-1846)

bppisztekUrodził się 6 IV 1786 w Porczycach (Portschita) k. Pragi jako syn średnio zamożnego rolnika. Gimnazjum zwieńczył maturą w Pradze, tam też studiował filozofię i teologię oraz przyjął święcenia kapłańskie 21 VIII 1808 r. Po święceniach był wikarym w Smolnicy, administratorem parafii Vrbau u Lesu, następnie Panenske Tynec (do 1816 r.) i dziekanem budzińskim. W 1817 r. został proboszczem w Dlażkovicach (diecezja litomierzycka), następnie proboszczem i dziekanem w Przeszyłicach (Přešłice) i w 1818 r. dziekanem łukarzickim (diecezja budziejowicka). 30 X 1823 r. otrzymał odznaczenie kanonika honorowego kapituły praskiej. 26 VI 1824 r. został dziekanem kapituły kolegiackiej w Starym Bolesławiu. 27 IX 1824 r. Leon XII mianował go biskupem tytularnym Azotu i sufraganem w Pradze. 14 XI 1824 r. otrzymał sakrę biskupią w Pradze z rąk W.L. Chlumczańskiego, tamtejszego metropolity. 24 II 1832 r., po kilkuletnim wakansie, mianowany został biskupem tarnowskim. 10 VI 1832 r. odbył ingres do swojej katedry.

Diecezja była zdezorganizowana. Po likwidacji reerygowana jako diecezja tyniecka, przez kilka lat pozostawała pod rządami biskupa Niemca, G.T. Zieglera, który nie znał języka polskiego. Po zmianie nazwy diecezji na „tarnowską” i ingresie z Bochni do Tarnowa bp Ziegler przeniósł się do diecezji Linz w Górnej Austrii. Podczas wakansu w Tarnowie rządził wikariusz kapitulny ks. J. Fukier.

Bp Pisztek – jakkolwiek Czech – wykazywał dużą życzliwość wobec polskich diecezjan. Porządkował sprawy materialne związane z rozbudową katedry i starał się o nadanie odpowiedniego wystroju jej wnętrza.

Jego zasługą jest m.in. przygotowanie odpowiedniej rezydencji biskupiej i pomieszczeń dla referatów kurialnych. Zorganizował Kurię, zabiegał o pensje dla nowych etatów konsystorskich. Poobsadzał stanowiska od woźnego począwszy do kanclerza włącznie. Z wyjątkiem scholastyka zastał kapitułę katedralną obsadzoną przez poprzednika, który tę kapitułę erygował. Wydał dla kapituły nowe statuty, gdyż stare, jeszcze z czasów bpa F. Janowskiego, były nieaktualne.

Bp G. T. Ziegler, jego poprzednik na biskupstwie w Tarnowie, zabiegał o pozwolenie na otwarcie seminarium duchownego, ale dopiero bp F. Pisztek (28 II 1834 r.) otrzymał zezwolenie cesarskie na zorganizowanie w Tarnowie studium filozoficznego jednak oddzielonego od seminarium. 20 XII 1834 r. otrzymał zezwolenie władz na budowę seminarium duchownego. Odchodząc z diecezji zostawił budowę zaawansowaną.

Bolał nad brakiem kapłanów, a także nad ich niskim poziomem intelektualnym i moralnym. Podobnie, jak poprzednik, sprowadzał wielu księży, zwłaszcza z rodzinnych Czech i Moraw, oraz kleryków, którzy kończyli studia teologiczne już jako alumni i księża tarnowskiej diecezji. Pragnął podnieść poziom moralny kapłanów. Nie mogąc organizować dla nich wspólnych ćwiczeń duchownych i rekolekcyjnych ze względu na ograniczające przepisy państwowe (pozostałości józefińskie) chcąc je obejść, polecił odprawiać księżom rekolekcje indywidualnie.

W diecezji panował chaos w nabożeństwach i liturgii. Chcąc zaprowadzić jakiś porządek w tym zakresie wydawał instrukcje liturgiczne. Pragnąc przekazywać kapłanom swoje zalecenia polecił wydawać drukiem „Notificationes”, urzędowe pismo diecezji tarnowskiej, które od 1850 r. jako „Currenda” wychodzi do chwili obecnej.

Dostrzegał nędzę wielu diecezjan i powszechny analfabetyzm. Kazał więc uczyć czytania i pisania, przede wszystkim prawd wiary. Polecił organizować biblioteki parafialne i dekanalne, częściowo przeznaczone dla kapłanów, częściowo dla świeckich. W gorliwości swojej pamiętał o niepełnosprawnych, np. głuchoniemych, dla duszpasterstwa których przygotowywał kapłanów. Wreszcie „jemu Tarnów zawdzięcza szpital miejski”.

24 VII 1835 r. mianowany został przez cesarza Ferdynanda I arcybiskupem lwowskim, prekonizowany 1 II 1836 r. przez Grzegorza XVI. Był ostatnim prymasem Galicji jako arcybiskup obrządku łacińskiego, gdyż po jego śmierci rząd austriacki godność tę przeniósł na arcybiskupów obrządku greckokatolickiego. Dbał o archidiecezjalne dobra, odnawiał i budował kościoły, wspierał różne instytucje, zajmował się szczególnie Bukowiną.

Do końca życia nie opanował dobrze języka polskiego. Chociaż – jak pisze A. Brückner – „z jego polszczyzny cały Lwów się wyśmiewał”, to jednak tą polszczyzną władał i „nawet w sejmach postulatowych po polsku przemawiał”.

Zmarł na raka 2 II 1846 r. we Lwowie i tam został pochowany.

 

Źródło: Ks. A.Nowak, SŁOWNIK BIOGRAFICZNY KAPŁANÓW DIECEZJI TARNOWSKIEJ 1786-1985, Tom I. Biskupi i kanonicy, Tarnów 1999.

Szukaj w serwisie

Search - K2 Improved Search Plugin by Offlajn
Przeszukuj - Kategorie
Przeszukuj - Kontakty
Przeszukuj - Artykuły
Przeszukuj - Doniesienia
Przeszukuj - Tagi

logo DT 300

ADRES: KURIA DIECEZJALNA

33-100 Tarnów, ul. Piłsudskiego 6
tel. centrala 14-63-17-300, fax 14-63-17-309
e-mail:kuria(at)diecezja.tarnow.pl

Administrator danych osobowych informuje, że wszystkie dane osobowe na stronie internetowej diecezji tarnowskiej umieszczone zostały za zgodą osób, których dane dotyczą lub umieszczone są na podstawie prawa.

Polityka prywatności serwisu Diecezji Tarnowskiej

 

Please publish modules in offcanvas position.

INFORMACJA DOTYCZĄCA PLIKÓW COOKIES
Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych w naszym serwisie, dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies użytkownik może kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Czytaj więcej Polityka prywatności Informację cookies strony internetowej zapewnia diecezja.tarnow.pl