JANOWSKI Florian Amand (1725-1801)

bpjanowskiSyn Kazimierza i Zuzanny Kościeniówny Latyczowskiej. Urodził się 28 IV 1725 r. w Masłomiącej k. Więcławic. Rodzice pochodzili ze szlacheckiego rodu.

Początkową naukę pobierał w domu rodzinnym i w szkole parafialnej. Studiował na UJ. Interesowała go filozofia, z której w 1744 r. uzyskał bakalaureat. W następnym roku wstąpił do benedyktynów w Tyńcu. Tu w 1746 r. złożył profesję zakonną, otrzymując imię Amand. Po ukończeniu teologii w studium domowym w Tyńcu w 1749 r. otrzymał święcenia kapłańskie i kilka lat później doktorat teologii. W 1749 r. został profesorem filozofii, następnie dogmatyki w studium domowym benedyktynów w Tyńcu. Był skarbnikiem klasztoru, a od 1756 r. sekretarzem tynieckiego domu. Był też dwukrotnie proboszczem parafii św. Jakuba w Tuchowie; od 19 X 1757 r. do 1760 r. i w okresie konfederacji barskiej. W 1760 r. odwołany z Tuchowa pełnił w tynieckim klasztorze urząd podprzeora i mistrza nowicjatu. Przeciwstawiał się zeświecczeniu opactwa. Na wypadek zmiany na stanowisku opata postarał się w Rzymie o instrumentum – nominację na ten urząd. W 1762 r. objął te obowiązki w opactwie tynieckim. Jako opat dążył do podniesienia rozluźnionej karności wśród zakonników. Wkrótce zdobył sobie autorytet i zaufanie, które ułatwiły mu spełnienie zadań w opactwie.

Za jego rządów konfederaci zamienili klasztor na twierdzę, a zakonnicy udali się do innych domów benedyktyńskich; szukali schronienia w pobliskim Krakowie bądź w Staniątkach. W czasie działań wojennych klasztor i kościół zostały bardzo zniszczone. Janowski nie szczędził na ich odbudowę dochodów: ani własnych, ani konwentu.

Przeprowadził też reformę studium teologicznego, wprowadzając po raz pierwszy do programu nauczania teologię apologetyczną. Położył większy nacisk na naukę prawa kanonicznego. Wywierał wpływ na inne domy benedyktyńskie w ówczesnej Polsce, wykazujące tendencje unionistyczne – Congregatio Benedictino-Polona. Wizytując klasztory benedyktyńskie przygotowywał się do przyszłej pracy biskupiej w Tarnowie.

Miał dobrą opinię w Wiedniu. Dlatego w czasie pertraktacji z rządem polskim i biskupem krakowskim w sprawie utworzenia diecezji tarnowskiej był pełnomocnikiem Gubernium lwowskiego. W pertraktacjach tych wykazał wiele roztropności i taktu. Po śmierci biskupa-nominata na biskupstwo tarnowskie i pomyślnym załatwieniu wszystkich formalności 24 XII 1785 r. cesarz Józef II mianował go biskupem nowo utworzonej diecezji tarnowskiej. Janowski zatrzymał również godność i urząd opata tynieckiego. 3 IV 1786 r. został prekonizowany na to biskupstwo przez Piusa VI. 13 VIII 1786 r. przyjął sakrę biskupią we Lwowie z rąk abpa obrządku łacińskiego Ferdynanda Kickiego. Współkonsekratorami byli: Walenty Tumanowicz, arcybiskup obrządku ormiańskiego, i Piotr Bielański, biskup obrządku greckiego. 24 IX 1786 r. odbył ingres do swojej katedry i objął rządy w diecezji. Przypadły one na trudny okres „reform józefińskich”. W pierwszych latach rządów przeprowadził korektę granic swojej nowej diecezji (w porozumieniu z biskupami – przemyskim i spiskim). Utworzył kapitułę katedralną, jak tego domagała się bulla erekcyjna diecezji, zatwierdził jej statuty, zorganizował konsystorz, wizytował parafię, a sumiennie spisane akta wizytacyjne przez współwizytujących kanoników czy dziekanów stanowią dziś cenne źródło do poznania dziejów wizytowanych parafii. Bierzmował diecezjan, głosił kazania, konsekrował kościoły. Jako benedyktyn dbał o piękno liturgii.

W ciągu swoich piętnastoletnich rządów diecezją, wobec szalejącego wówczas terroru józefińskiego, nie zdołał utworzyć własnego seminarium duchownego, gdyż obowiązywały seminaria generalne. Swoich alumnów musiał kierować na studia do odległego Lwowa. Przeżył kasatę trzech kolegiat: w Bobowej, Nowym Sączu i Wojniczu. Czwarta, tarnowska, zastała podniesiona do rangi katedralnej. Jako zakonnik z ubolewaniem przeżywał likwidację klasztorów męskich i żeńskich w diecezji. Władze zaborcze tłumiły kult cudownych obrazów i figur oraz kult polskich świętych, wprowadzając na ich miejsce austriackich patronów. Deprecjonowano odpusty. Jeszcze za Marii Teresy zniesiono wiele kościelnych świąt, obdzierano z kosztowności kościoły, likwidowano parafie, erygowano nowe. Jako biskup nie mógł tym „grabierzom austriackim w Galicji” zapobiegać.

Czując zbliżającą się śmierć, sporządził testament. Ustanowił fundację mszalną, w której zapisał kapitule katedralnej 1 270 dukatów oraz stypendium dla ucznia gimnazjalnego w wysokości 90 koron. Katedrze tarnowskiej przekazał sporo naczyń i paramentów liturgicznych. Pamiętał o opactwie tynieckim i kościele w Brzostku, na który zapisał 22 000 florenów. 750 florenów zapisał na szpital tarnowski, 1 500 na szkoły tarnowskie, 900 na klasztor w Tyńcu, 1 000 na poszkodowanych przez działania wojenne.

Zmarł 4 I 1801 r. Jego zwłoki spoczęły na Starym Cmentarzu w Tarnowie.

 

Źródło: Ks. A.Nowak, SŁOWNIK BIOGRAFICZNY KAPŁANÓW DIECEZJI TARNOWSKIEJ 1786-1985, Tom I. Biskupi i kanonicy, Tarnów 1999.

logo DT 300

ADRES: KURIA DIECEZJALNA

33-100 Tarnów, ul. Piłsudskiego 6
tel. centrala 14-63-17-300, fax 14-63-17-309
e-mail:kuria(at)diecezja.tarnow.pl

Administrator danych osobowych informuje, że wszystkie dane osobowe na stronie internetowej diecezji tarnowskiej umieszczone zostały za zgodą osób, których dane dotyczą lub umieszczone są na podstawie prawa.

Polityka prywatności serwisu Diecezji Tarnowskiej

 

Please publish modules in offcanvas position.

INFORMACJA DOTYCZĄCA PLIKÓW COOKIES
Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych w naszym serwisie, dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies użytkownik może kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Czytaj więcej Polityka prywatności Informację cookies strony internetowej zapewnia diecezja.tarnow.pl