W Wielką Sobotę Kościół błogosławi pokarmy na stół wiel­kanocny. Błogosławimy: chleb i wszelkie świąteczne pieczywo na pamiątkę chleba, którym Chrystus nakarmił tłumy na pustkowiu; błogosławimy mięso, wędliny i wszelkie pokarmy na pamiątkę baranka paschalnego i potraw spożywanych przez Chrystusa z apostołami w czasie Ostatniej Wieczerzy; błogo­sławimy jajka, znak nowego życia, jakie otrzymaliśmy w Chry­stusie. Zgodnie z bardzo dawną tradycją, ta noc wigilii paschalnej powinna być czuwaniem na cześć Pana. Liturgia, którą się odprawia tej nocy wspominając świętą i wielką noc Zmartwychwstania Chrystusa, jest uważana za „matkę wszystkich świętych Wigilii". W czasie tej nocy Kościół czuwając oczekuje Zmartwychwstania Chry­stusa i celebruje to zmartwychwstanie przez sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego. Treścią obchodu wigilii wielkanocnej jest całe misterium paschalne, to jest przejście z cierpienia i śmierci do życia i chwały Zmartwychwstania. Dynamika liturgii tej nocy koncentruje się wokół nowego życia w Chrystusie. Dlatego liturgia nocy paschalnej pełna jest symboli życia: światło - słowo - woda - uczta. Znaki te stanowią również główną treść kolejnych elementów liturgii Wigilii Paschalnej.

Liturgia światła

W li­turgii światła poświęcany ogień ma przede wszystkim znaczenie "ognia czuwania", rozpalany jest bowiem na początku Wigilii Paschalnej jako dawca światła dla paschału. Świeca paschalna, symbol zmartwychwstałego Pana, to duża, bogato zdobiona świeca, którą na początku liturgii Wigilii Paschalnej zapala się od ognia paschalnego i niesie przed ludem na kształt świetlistego słupa ognia, aby rozświecała noc Zmartwychwstania. Wyryty na świecy krzyż oznacza zbawczą śmierć Chrystusa na krzyżu. Pięć otworów z tkwiącymi w nich czerwonymi ziarnami kadzidła, to symbol Jego pięciu zbawczych ran, które zachował w swym ciele zmartwychwstałym oraz symbol wonności, które niewiasty niosły do grobu w poranek wielkanocny. Wyryty w paschale rok bieżący oraz litery greckie: alfa i omega oznaczają, że do Chrystusa należą czasy i wieczność. On jest początkiem i celem wszystkiego. Liturgia przewiduje, aby paschał ustawiono na wysokim świeczniku przy ambonie i zapalano w czasie Mszy św. w okresie Wielkanocy.

Liturgia Słowa

Obfitszy zestaw czytań jest cechą charakterystyczną wigilii, która jest czuwaniem i czekaniem na Pana zapowiedzianego przez proroków i ukaza­nego jako Wybawiciela swojego ludu. Liturgia proponuje nam dziewięć czytań (siedem ze Starego Testamentu i dwa z Nowego Testamentu). W liturgii słowa nocy paschalnej szczególnie ważne są dwa śpiewy: Gloria i Alleluja przed Ewangelią. Mszalne Gloria z punktu widzenia historycznego jest typowym śpiewem wielkanocnym, jest razem z oracją dnia przejściem ze Starego do Nowego Testamentu. Towarzyszy mu zapalenie świec na ołtarzu przy dźwiękach dzwonów i organów. Pierwsze Alleluja wielkanocne uroczyście intonuje kapłan albo odpowiedni kantor, a całe zgromadzenie tę aklamację powtarza. Alleluja jest śpiewem zwycięstwa, tryumfu, pokonania zła.

Liturgia chrzcielna

W czasie liturgii chrzcielnej woda jest znakiem zbawczej rzeczywistości przede wszystkim w sa­kramencie chrztu. Chrzest i odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych ma tak poczesne miejsce w liturgii nocy paschalnej, ponieważ ten sakrament wszczepia nas w misterium paschalne Chrystusa. Punktem kulminacyjnym całej wigilii paschalnej jest Uczta Eucha­rystyczna –paschalna Uczta Radości. Kościół gromadzi się przy ołtarzu, przy stole eucharystycznym, który jest znakiem wspólnoty z Jezusem Chrystusem Zmartwychwstałym, a równocześnie znakiem wspólnoty z siostrami i braćmi. Sam Pan karmi nas swoim Ciałem i Krwią, włączając nas przez ten posiłek dogłębnie w siebie, zaś wszystkich ucztujących jednoczy w "jedno ciało" dając im już teraz udział w nieśmiertelności i przyszłej chwale w Królestwie Ojca.

Opracowanie ks. dr Stanisław Garnczarski Ceremoniarz Bazyliki Katedralnej w Tarnowie.