XV Międzynarodowa Konferencja Naukowa - Dziedzictwo kulturowe Drogi św. Jakuba

Dziedzictwo kulturowe Drogi św. Jakuba ?

Na czym polega fenomen Camino ? Czy pielgrzymowanie jest jeszcze w modzie ? Jaki jest sens samotnej wyprawy z kijem w ręku? A może to wszystko relikt średniowiecznej przeszłości ? Na te i inne pytania próbowali odpowiedzieć prelegenci, którzy z różnych stron świata przyjechali do grodu nad Uszwicą, aby rozmawiać o istocie i współczesnym znaczeniu szlaku św. Jakuba, potocznie nazywanego Camino de Santiago.

- Szlak św. Jakuba to nadal jeden z najpopularniejszych szlaków pielgrzymkowych od czasów Średniowiecza. Tylko w ubiegłym roku  do grobu św. Jakuba dotarło 438 307 pielgrzymów - przekonywał ks. Marcin Gazda, b. wikariusz brzeskiej parafii św. Jakuba w Brzesku a obecnie doktorant w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz jeden z prelegentów konferencji. Podczas swojej wyprawy na Camino spotykałem wielu różnych ludzi z którymi rozmawiałem. Jak się okazało, wśród Caminowiczów byli ludzie niewierzący, a także tacy, którzy w ogóle nie znali duchowości św. Jakuba Apostoła a przecież zmierzali do Jego grobu. Ci ludzie nawet nie wyrażali zainteresowania, aby poznać osobowość Tego wielkiego świętego. Ci ludzie szli w samotności, bo czuli taką potrzebę wewnętrzną, niosąc w sercu swoje własne intencje. Celowość takiej wyprawy była znana jedynie im samym. Czy to nie jest fenomen – pytał retoryczne ksiądz prelegent.

Przewodniczącym komitetu naukowego międzynarodowej konferencji był ks. prof. Piotr Roszak, doktor habilitowany nauk teologicznych, wykładowca na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK) oraz Uniwersytecie Nawarry w Pampelunie, który współtworzy pracownię Szlaku św. Jakuba przy wydziale Teologicznym UMK organizującą cykliczne seminaria poświęcone historii i teraźniejszości Camino de Santiago. W swojej prelekcji mówił o istocie pielgrzymowania człowieka, którą porównał do ziemskiego życia Jezusa Chrystusa.

- Jako dziecko nie miał własnego domu, bo przecież urodził się w Betlejem w czasie wędrówki Józefa i Maryi, potem zmuszony był uciekać do Egiptu, aż wreszcie został ukrzyżowany i pogrzebany … w nie swojej ziemi – mówił ks. prof. Piotr Roszak, wybitna znawca  tematyki Camino.

Migracyjny kontekst pielgrzymowania ks. prof. Piotr Roszak opisał również w książce pt. „Dziedzictwo religijne i kulturowe drogi św. Jakuba w 30. rocznicę uznania szlaku za pierwszy europejski szlak kulturowy”. Średniowieczny pielgrzym, wychodząc z progu własnego domu i zmierzając do Composteli doświadczał przekraczania wielu granic: nie tylko administracyjnych (królestw czy księstw, co wiązało się z pozyskiwaniem glejtów i pozwoleń na wiele czynności, jak choćby zbieranie jałmużny), ale także granic kulturowych (jak o tym świadczy Kodeks Kalikstyński) czy liturgicznych. Graniczność wpisywała się w ideę podróży, która z definicji prowadziła do kresów, co z filozoficznego punktu widzenia znacząco konfiguruje tę wyprawę (op. cit. str. 55 tamże).

 O bogatym dziedzictwie kulturowym Europy, którego jednym z elementów jest średniowieczny szlak św. Jakuba mówił ks. prof. Janusz Królikowski z Papieskiego Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie. Prelegent mówił również o chrześcijańskich korzeniach Europy, która mimo wielu zawieruch politycznych, schizmatycznych, wojennych przetrwała kilka wieków.  Krakowski profesor postawił tezę, która dowodzi o wciąż aktualnym przesłaniu papieża Jana Pawła II z 1982 roku zawartym w aktu europejskim.

 Wśród zagranicznych prelegentów międzynarodowej konferencji byli, m.in. Klaus Herbers (Uniwersytet w Erlangen, Niemcy, Vedran Prazen, Ivo Milat (Confraternity of St. James, Chorwacja), Oresta Bordun (Uniwersytet im. Iwana Franki we Lwowie, Ukraina), która ze względu na trwającą wojnę, połączyła się ze słuchaczami zdalnie na zasadzie on-line.

W trakcie wydarzenia odbyła się również promocja książki pt. Camino Polaco. Teologia-Sztuka-Historia-Teraźniejszość pod redakcją Piotra Roszaka, Franciszka Mroza i Marcina Gazdy w której ujęte zostały również akcenty brzeskiego sanktuarium św. Jakuba.

Wydarzeniem towarzyszącym konferencji jakubowej była sesja posterowa pod tytułem „Camino de Santiago - najpiękniejsza droga świata w Hiszpani, Polsce i województwie małopolskim” oraz wystawa w hallu głównym Regionalnego Centrum Kulturalno-Bibliotecznego w Brzesku.

Marek Białka